یادداشت: نگاهی به تاریخچه تلوبیون
یادداشت خانم آزاده باقری، روزنامهنگار موسسه جامجم در مورد تاریخچه تلوبیون را با عنوان «فرزند خلف تلویزیون» بخوانید:
سال ۱۳۸۹ بود که برای نخستین بار واژه «تلوبیون» شکل گرفت. واژه نا آشنایی که تا قبل از شکل گیری این رسانه دیجیتال فارسی زبان، به گوش کسی نخورده بود. نام غریبی که بسیاری در ابتدا بر این تصور بودند؛ واژه تلویزیون به اشتباه نوشته و تلفظ میشود. با این وجود همین نام غریب به سرعت توانست جای خود را میان سایر رسانههای اینترنتی باز کند. چون دیگر از طریق «تلوبیون» کاربران میتوانستند به آرشیو محتوایی صدا و سیما به سادهترین شکل ممکن دسترسی پیدا کنند. این امکان برای فارسی زبانان خارج از کشور که دیگر دسترسی به شبکههای سازمان صدا و سیما نداشتند؛ اتفاق خوشایندی بود که هم میتوانستند همچنان برنامههای شبکههای مختلف صدا و سیما را دنبال کنند و هم اینکه به آرشیو صدا و سیما به سادهترین شکل دسترسی داشته باشند تا در کوتاهترین زمان ممکن، برنامه مورد نظر را انتخاب و به تماشای آن بنشینند. علاوه بر این، پخش زنده شبکههای مختلف در بستر فضای مجازی نیز باعث شد تا کاربران بتوانند در هر موقعیتی با داشتن تنها یک گوشی همراه در هر نقطهای از ایران و جهان که به اینترنت متصل بودند؛ برنامه مورد نظر خود را دنبال کنند.
اواخر دهه ۸۰ امکان دسترسی سازمان صدا و سیما از طریق ماهواره قطع شد و بسیاری از فارسی زبانان خارج از کشور دیگر امکان دسترسی به شبکههای تلویزیون صدا و سیما را از دست دادند. در این زمان بود که معاونت فضای مجازی به این فکر افتاد تا در این زمینه چارهای بیابند که این چاره با ایجاد سرویسی در فضای مجازی ممکن بود. برای ایجاد این فضا، فضایی را برای عرض اندام استارتاپها به وجود آورند و استارتاپهای حوزه تکنولوژی این امکان را یافتند تا به ارائه پیشنهادها و ایدههای خود پرداخته و از این رو موقعیت بسیار خوبی به دست آوردند. تا اینکه بالاخره در میان ایدهها، پروژه «تلوبیون» که توسط شرکت «سیما رایان شریف» ارائه شد مورد تایید قرار گرفت و از سال ۱۳۸۹ استارت «تلوبیون» در فضای مجازی زده شد. شرکتی که به صورت استارتاپی پایه گذاری شد و «تلوبیون» را به عنوان IPTV (تلویزیون تعاملی یا تلویزیون اینترنتی) رسمی ایران را با مالکیت صداوسیما به وجود آورد. «تلوبیون» تا جایی پیش رفت که در حال حاضر دارای ۱۶ میلیون نصب در تلفنهای همراه بوده و موفق شده در میان ۵ سایت پر بازدید ایران قرار گیرد.
به نام خارجیها، به کام داخلیها
ارائه سرویس با کیفیت، دارا بودن آرشیو مناسب و غنی، استفاده آسان، دسترسی ساده، جستجوی دقیق، رایگان بودن و… مهمترین ویژگیهای این اپلیکیشن است که باعث شد به سرعت و در کمتر از یک دهه مورد استقبال بالایی از سوی کاربران داخلی و خارجی قرار گیرد. به طوری که در حال حاضر علاوه بر اینکه بیش از ۱۶ میلیون نصب اپلیکیشن «تلوبیون» در تلفن همراه صورت گرفته شده است؛ به صورت میانگین ۲۳۰ میلیون نمایش پخش زنده در ماه داشته و یک و نیم میلیون کاربر یکتا از سراسر نقاط ایران و جهان به صورت روزانه به «تلوبیون» مراجعه میکنند.
ماهیت شکلگیری این سرویس در فضای مجازی بر این اساس بوده که تنها برای کاربران خارج از کشور ایجاد شود تا همچنان بتوانند به محتوای تلویزیون و صدا و سیما دسترسی داشته باشند؛ اما توانست جایگاه خوبی نیز در میان کاربران داخل کشور نیز به دست آورد و همچنان این استقبال ادامه دارد. به طوری که طی این یک دهه با بالا رفتن زیر ساختهای اینترنت و دسترسی بیشتر جامعه به فضای مجازی و پیشرفت تلفنهای همراه و آمدن تلویزیونهای اینترنتی و… باعث شد تا استقبال از این اپلیکیشن بیشتر و بیشتر شود.
مخاطبهای «تلوبیون» چه کسانی هستند؟
مخاطبهای «تلوبیون» طیف گستردهای دارد که میتوان آنها را به طور کلی علاوه بر اینکه به مخاطبهای داخلی و مخاطبهای خارجی تقسیم کرد به شکل دیگری نیز تفکیکشان کرد. یکی از پر و پا قرصترین مخاطبهای «تلوبیون» مخاطبهای ورزشی و ورزش دوستان هستند. این مخاطبهای علاقمند به برنامههای ورزشی دوست دارند در هر شرایطی به تلویزیون و برنامههای ورزشی آن دسترسی یابند که «تلوبیون» این امکان را به بهترین شکل ممکن در اختیار آنها قرار داده است.
دسته دوم مخاطبهای طرفدار «تلوبیون»، مخاطبهای طرفدار فیلم و سریال هستند. آنها نیز با در اختیار داشتن «تلوبیون» این امکان را دارند تا بتوانند سریال مورد علاقه خود را در هر ساعت از شبانه روز جستجو کرده و به تماشا بنشیند. این در حالیست که در گذشته سریال دوستان، چارهای جز اینکه منتظر پخش از شبکههای تلویزیون باشند نداشتند و اگر قسمتی را از دست میدادند و به تکرار آن نمیرسیدند دیگر امکان دسترسی به آن قسمت برایشان نبود. حتی در حال حاضر سریالهایی که در گذشته پخش شده است نیز به راحتی از طریق «تلوبیون» ممکن بوده و به تمامی قسمتهای آن امکان دسترسی وجود دارد. از این رو یک اتفاق خوشایند برای سریالبینها رخ داده است.
بعد از این دو گروه نیز نوبت به کودکان میرسد که بخش مهمی از مخاطبهای این رسانه اینترنتی را در بر میگیرد. آرشیو غنی برنامههای کودک باعث شده تا این مخاطبها نیز بتوانند به راحتی به برنامههای مورد علاقه خود دسترسی یابند و بخشی از سرگرمی آنها در چنین فضایی برایشان فراهم بوده و خانوادهها این اطمینان را دارند که فرزندشان در یک بستر امن به تماشای برنامههای مورد علاقه خود میپردازد. همین سه طیف علاوه بر مخاطبهای فارسی زبان خارج از کشور که جزو اصلیترین مخاطبهای «تلوبیون» شدهاند باعث شده تا رونق چنین رسانهای بالا باشد و جزو ۵ سایت پر بازدید کشور قرار گیرد.
آمارهای بدون شبهه
نکته حائز اهمیتی که بهتر است به آن اشارهای شود؛ معتبر بودن آمارهای تعداد مخاطبهای «تلوبیون» و تعداد بازدید کاربران از یک برنامه تلویزیونی است که باعث میشود این اپلیکیشن تبدیل به یک مرجع معتبر در زمینه میزان استقبال و بینندههای یک برنامه تلویزیونی باشد. به همین خاطر در سالهای اخیر میزان مشاهده یک برنامه از تلوبیون جزء منابع آماری بدون خدشه به حساب میآمده.